برای تولید محصولات ارگانیک و سالم، جبران عناصر غذایی از دست رفته و نیز بهبود کیفیت خاک، یکی از اصلاحیه‌های پرکاربرد، علاوه بر کودهای شیمیایی، کودهای آلی و زیستی می‌باشد. کمپوست، اسیدهای آلی و ورمی کمپوست مهمترین کودهای زیستی می‌باشند که بصورت اختصار توضیح داده خواهند شد
کمپوست :
کمپوست از لغت لاتین Compositus گرفته شده و به معنی به هم آوردن (put together) می باشد. ورمی کمپوست حاصل یک فرآیند نیمه هوازی است (حدود ۸۰ درصد رطوبت) که توسط گونه ای خاص از کرم ها، قارچ ها، باکتری ها و اکتینومیست ها به طور هم زمان انجام می پذیرد. نوع کمپوست بر اساس ماده اولیه آن می تواند با کیفیت متفاوت تهیه شده باشد. کمپوست ها می توانند از بقایای گیاهی، فضولات دامی، فضولات مرغی و یا ضایعات قارچ خوراکی تهیه شوند. منتهی کمپوست با کیفیت مرغوب به طور معمول با درجه شوری پایین، از بقایای گیاهی با نسبت کربن به نیتروژن (C / N) پایین تهیه می گردد. در مقابل، در صورت استفاده از مواد بستر قارچ خوراکی و یا فضولات مرغی به ویژه فضولات مرغداری های تخم گذار، کمپوست حاصله دارای درجه شوری بالایی خواهد بود که با توجه به تنش خشکی حاکم در اراضی زراعی و باغی کشور، مصرف این نوع کمپوست ها نگران کننده می باشد. مگر آن که کیفیت این نوع کمپوست ها پس از فرآوری، به تایید موسسه تحقیقات خاک و آب رسیده و شماره ثبت دریافت نموده باشند
در جدول شش، مشخصات دو نمونه کمپوست حاصل از بقایای بستر قارچ های خوراکی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس و پوسیده شده کرج (Spent compost) و نمونه ای کمپوست فرآوری شده ضایعات کارخانه چوب بری نکای مازندران، نشان داده شده است
ورمی کمپوست :
کرم‌های خاکی به جرأت مفید ترین جانوران خاکزی می باشند که در اصلاح خصوصیات فیزیکی خاک و بهبود شرایط تهویه و معادلات آبی آن نقش دارند. در اثر فعالیت این جانوران فرآیند کمپوست شدن بقایای آلی سرعت یافته و ترکیب مفیدی بنام ورمی کمپوست حاصل می شود که به مانند کمپوست اهمیت تغذیه ای و اصلاحی قابل توجهی دارد. ورمی کمپوست مواد حاصل از بستر رشد کرم بوده که پس از دفع شدن از سیستم گوارشی آن، در محیط باقی می ماند. بنابراین، این ماده مجموعه ای از فضولات کرم به همراه مواد آلی تجزیه شده و نیز اجساد کرم ها بوده که برای گیاه ارزش غذایی زیادی دارد. فرآورده ای که ورمی کمپوست خوانده می شود از لحاظ کیفی دارای مواد آلی بیشتری بوده و سرشار از اسیدهای آلی از جمله اسیدهیومیک و عناصر غذایی به شکل قابل جذب برای گیاه بوده و دارای هورمون های محرک رشد گیاه و آنزیم های مختلف باشد. این ترکیب از نظر ظاهری به صورت دانه ای شکل و تیره رنگ است. در جدول هفت نتایج تجزیه شیمیایی میانگین دو نمونه ورمی کمپوست و حد مجاز غلظت آلاینده ها آورده شده است. مشخصات شیمیایی ورمی کمپوست ها بر اساس ماده اولیه آنها، بسیار متفاوت می باشد. منتهی در انتخاب ماده اولیه آنها دقت کافی به عمل آورده تا مصرف کننده با مشکل شوری و زیادی آلاینده هایی از قبیل کادمیوم، سرب، آرسنیک و …، مواجه نگردد
اسیدهای آلی :
ترشح اسیدهای آلی با وزن مولکولی کم توسط برخی از ارقام گیاهی یکی از راهکارهای مهم در افزایش قابلیت دسترسی فسفر و روی در خاک می باشد. اسیدهای آلی نظیر اسید سیتریک (citric acid) و اسید اگزالیک (oxalic acid) در شرایط کمبود عناصر غذایی فسفر و روی، نسبت به بقیه اسیدها به مقدار نسبتا زیادی از ریشه گیاهان آزاد شده و در افزایش حلالیت عناصر غذایی و از جمله فسفر در ریزوسفر شرکت می نمایند. بر اساس مطالعات انجام شده در این زمینه، اسیدهای آلی قادرند فسفر قابل دسترس را در خاکهای آهکی از طریق کاهش pH خاک، انحلال کربنات کلسیم، رقابت با فسفر در جذب روی سطوح کانی، رسوب کلسیم و آزادسازی فسفر از فسفات کلسیم و همچنین غیر مستقیم از طریق افزایش رشد ریزجانداران و تشدید معدنی شدن، افزایش دهند (نظامی، ۱۳۹۴)
