خاک محیط طبیعی و اصلی برای زندگی تمامی جانداران کره زمین است. هر نوع حادثه ای که موجب بر هم زدن ویژه گی های این محیط طبیعی شده و کیفیت آن را در جهت منفی تحت تاثیر قرار بدهد،
. بعنوان آلوده گی خاک تلقی می شود. آلوده گی خاک یا بطور مستقیم و با غیر مستقیم هر نوع جانداری را تحت تاثیر قرار می دهد.
براساس گزارش‌های جدید فاو ، آلودگی خاک تهدیدی نگران کننده برای بهره‌وری کشاورزی ، ایمنی مواد غذایی و سلامت انسان است ، اما در مورد مقیاس و شدت این تهدید اطلاعات اندکی در دست است. صنعتی سازی ، جنگ ، استخراج معادن و تشدید کشاورزی میراثی از آلودگی خاک در سراسر کره زمین به جا گذاشته است ، در حالی که رشد شهرها باعث شده است خاک به عنوان غرقاب برای مقادیر بیشتری از زباله های شهری استفاده شود.
ماریا هلن سمدو ، معاون مدیر کل فائو در آغاز سمپوزیوم گفت: آلودگی خاک بر غذایی که می خوریم ، آبی که می نوشیم ، هوای تنفسی و سلامت اکوسیستم های ما را تحت تأثیر قرار می دهد. وی افزود: پتانسیل خاک برای مقابله با آلودگی محدود است ؛ جلوگیری از آلودگی خاک باید از اولویت های اصلی در سراسر جهان باشد.
گزارش جدید فاو خاطرنشان می‌کند که حتی اگر تشدید کشاورزی ، تولیدات صنعتی و شهرنشینی با سرعت زیادی ادامه داشته باشد ، هیچ ارزیابی سیستماتیک از وضعیت آلودگی خاک در سطح جهانی انجام نشده است. مطالعات انجام شده تاکنون عمدتا به اقتصادهای توسعه یافته محدود بوده است ، بنابراین بر اساس بررسی FAO از ادبیات علمی موجود ، اطلاعات زیادی در مورد ماهیت کامل و وسعت مشکل وجود دارد
آنچه کم می دانیم جای نگرانی است:
به عنوان مثال ، در استرالیا ، در حال حاضر تخمین زده می شود که حدود 80،000 مکان از آلودگی خاک رنج ببرند. چین 16 درصد از کل خاک های خود را – و 19 درصد از خاک های کشاورزی خود – را به عنوان آلوده طبقه بندی کرده است. تقریباً 3 میلیون سایت بالقوه آلوده در منطقه اقتصادی اروپا و بالکان غربی وجود دارد. در ایالات متحده ، 1،300 سایت در لیست اولویت های ملی Superfund مربوط به نقاط آلوده وجود دارد. این ارقام به ما کمک می کند تا انواع خطرات آلودگی خاک را درک کنیم ، اما میزان کامل آلودگی خاک در سراسر جهان را منعکس نمی کند و ناکافی بودن اطلاعات موجود و تفاوت در ثبت سایت های آلوده در مناطق جغرافیایی را برجسته می کند. این گزارش امروز در آغاز یک سمپوزیوم سه روزه در مقر فائو منتشر شد ، که در طی آن کارشناسان و سیاست گذاران در مورد تهدید آلودگی خاک بحث کرده و نقشه منسجم تر از یک واکنش بین المللی را شروع می کنند
خطری برای غذا و سلامتی :
آلودگی خاک اغلب نمی تواند بصری درک شود و یا مستقیماً ارزیابی شود ، و آن را یک خطر پنهان می کند – با عواقب جدی. این امر با ایجاد اختلال در متابولیسم گیاه و در نتیجه کاهش بازده محصول و همچنین با ایجاد ناامنی محصولات برای مصرف ، بر امنیت غذایی تأثیر می گذارد. همچنین آلاینده ها به طور مستقیم به موجوداتی که در خاک زندگی می کنند آسیب می رسانند و باعث باروری بیشتر آن می شوند. و البته خاک آلوده به عناصر خطرناک (به عنوان مثال ، آرسنیک ، سرب و کادمیوم) ، مواد شیمیایی آلی مانند PCB ها (بی فنیل های پلی کلرینه) و PAH ها (هیدروکربن های معطر چند حلقه ای) یا داروهای دارویی مانند آنتی بیوتیک ها یا مخل های غدد درون ریز خطرات جدی برای سلامتی انسان است
چه عواملی باعث آلودگی خاک می شود؟
تا کنون ، بیشتر آلودگی خاک به دلیل فعالیتهای انسانی است. فعالیتهای صنعتی از جمله استخراج ، ذوب و تولید. زباله های خانگی ، دامی و شهری ؛ سموم دفع آفات ، علف کش ها ، کودهای مورد استفاده در کشاورزی ؛ فرآورده های نفتی که در محیط آزاد می شوند یا تجزیه می شوند. بخار تولید شده توسط حمل و نقل – همه به مشکل کمک می کنند. به اصطلاح “آلاینده های در حال ظهور” نیز نگرانی فزاینده ای دارند. این داروها شامل داروهای دارویی ، مخل غدد درون ریز ، هورمون ها و آلاینده های بیولوژیکی است. “زباله الکترونیکی” از الکترونیک قدیمی ؛ و پلاستیک هایی که امروزه تقریباً در همه کارهای بشر استفاده می شود.
اکثر عناصری که موجب آلوده گی خاک می گردند، منشا بشری دارند. این عناصر عبارتند از:
ریخته شدن مستقیم تفاله های خانگی و صنعتی به طبیعت
گاز های خروجی از اگزوز، سموم زراعی و کودهای شیمیایی
مخلوط شدن گازهای آلوده کننده هوا در نتیجه بارش باران با خاک
فرسایش خاک بعلت تخریب جنگل‌ها
آلوده گی خاک موجب بر هم خوردن مواد غذایی موجود در آن می گردد. مواد جامد غیر طبیعی با انباشته شدن در خاک ویژه گی های فیزیکی آن را تغییر می دهد. تفاله های شیمیایی با قاطی شدن در گیاهانی که از سوی بشر پرورش داده می شوند، خصوصیات بیولوژیکی این گیاهان را در جهتی منفی تحت تاثیر قرار می دهند. فلزاتی که در خاک انباشته می شوند، گازها و دیگر تفاله ها رشد و کیفیت گیاهان را مختل می سازند. این تغییرات منفی در خاک زنجیره مواد غذایی را تحت تاثیر قرار داده و به ترتیب به نباتات، حیوانات و انسانها منتقل می شود.
راه‌های جلوگیری از آسیب‌های طبیعی :
سموم زراعی و دیگر کودها بشکلی که به خاک ضرر نرساند، استفاده شود.
تفاله های جامدی که قابل بازیافت نیستند، باید بشکلی مناسب خنثی گردند.
پسآب‌هایی که شامل مواد خطرناک هستند، نباید بدون تصفیه به خاک رها گردند.
